مطالعه چگونگی تشکیل و توسعه خاک تحت تاثیر کشت های طولانی مدت در منطقه پیرانشهر

کشت های طولانی مدت و متمرکز همراه با عملیات آبیاری غرقابی ممکن است تغییرات قابل توجهی را در خصوصیات ژنتیکی خاک ایجاد کند. برای ارزیابی این فرضیه 12پروفیل خاک متعلق به 6 گروه بزرگ خاک (chromic calcixererts، typic calcixerolls،vertic haploxerepts ، typic calcixererts ، fluventic haploxerepts و typic haploxerepts) از خاک های زراعی و غیرزراعی هم جوار تشریح و نمونه برداری شدند. خاک های مطالعه شده از 6 سری مختلف (کندره، اندیزه، سروکانی، سرچاه، پسوه و کلیچ) انتخاب شدند و برای بیش از 5 دهه است که تحت کشت چغندر قند در تناوب با گندم یا جو قرار دارند. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن آنالیز شدند و ترکیبی از خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و کانی های رسی آن ها مورد بررسی قرار گرفت. عملیات زراعی طولانی مدت در افق سطحی تعدادی از خاک ها باعث تیره شدن رنگ خاک، کاهش کروما، ضعیف شدن ساختمان خاک و سخت شدن پایداری خاک شده بود. در مقایسه با خاک های غیرزراعی در بخش سطحی اغلب خاک های زراعی مقدار رس (6/2 تا 7/26 درصد) و سیلت (7/2 تا 3/33 درصد) افزایش یافته بود و مقدار شن (9/1 تا 3/37 درصد) کاهش یافته بود که علت اصلی آن می تواند تشدید فرایند هوادیدگی بوسیله عملیات زراعی باشد. عملیات زراعی متمرکز باعث کاهش قابل توجه کربنات کلسیم معادل (38 تا 78 گرم در کیلو گرم) ، کربنات کلسیم فعال (8 تا 65 گرم در کیلو گرم)، کلسیم و منیزیم تبادلی و محلول و افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی (3 تا 25 درصد) مخصوصا در افق های سطحی شده است. شیمی آب آبیاری و اثرات متقابل آب آبیاری مصرف شده و خاک های دریافت کننده آن باعث ایجاد یک رفتار افزایشی در هدایت الکتریکی(ec) و نسبت سدیم جذبی سدیم (sar) خاک های زراعی شده است. در مقایسه با خاک های غیرزراعی، عملیات زراعی سبب مقداری تغییرات در شدت، موقعیت و شکل پیک های کانی های ایلایت، اسمکتایت و کلرایت شده بود که در این راستا عواملی مانند تخلیه پتاسیم، دوره طولانی سیکل تر و خشک شدن و فعالیت ریشه گیاهی همراه فرایند آبشویی می توانند مهم باشند. به طور کلی به نظر می رسد که با در نظر گرفتن تغییرات عواملی مانند توزیع اندازه ذرات، ضخامت افق های سطحی، شکل-های کربنات کلسیم، ظرفیت تبادل کاتیونی و کانی های رسی، عملیات زراعی مستمر در مقایسه با خاک های غیرزراعی فرایند ژنتیکی و توسعه و تکامل خاک را تسریع کرده است.